De risico-inventarisatie & evaluatie, vaak afgekort als RI&E, is een belangrijk onderdeel van het veiligheidsbeleid in elke organisatie. Het helpt bedrijven om de risico’s op de werkvloer in kaart te brengen en te beoordelen hoe deze risico’s kunnen worden beheerst. In dit artikel leggen we uit wat een RI&E precies is, waarom het zo belangrijk is, en hoe de ondernemingsraad (OR) hierbij betrokken kan zijn.
De RI&E bestaat uit een inventarisatie en een evaluatie
Een risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E) is een verplicht document dat werkgevers moeten opstellen om de veiligheids- en gezondheidsrisico’s binnen hun organisatie te identificeren. De RI&E bestaat uit twee onderdelen:
- Risico-inventarisatie: In dit deel worden alle mogelijke risico’s op de werkvloer in kaart gebracht. Denk hierbij aan fysieke gevaren zoals onveilige machines, maar ook aan psychosociale risico’s zoals werkstress.
- Risico-evaluatie: In dit deel worden de geïdentificeerde risico’s beoordeeld op ernst en kans. Er wordt gekeken naar hoe groot de kans is dat een risico zich voordoet en wat de gevolgen kunnen zijn. Op basis van deze evaluatie worden maatregelen voorgesteld om de risico’s te beheersen of weg te nemen.
Waarom is dit een belangrijk document
Een RI&E is belangrijk omdat het de basis vormt voor een veilig en gezond werkklimaat. Door de risico’s te inventariseren en te evalueren, kunnen bedrijven preventieve maatregelen nemen om ongelukken en gezondheidsklachten te voorkomen. Dit draagt niet alleen bij aan het welzijn van de werknemers, maar voorkomt ook kosten door verzuim, ongevallen, en mogelijke juridische consequenties.
Bovendien is een RI&E wettelijk verplicht voor alle bedrijven met personeel. Het niet opstellen van een RI&E kan leiden tot boetes van de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid).
De rol van de ondernemingsraad bij de RI&E
De ondernemingsraad heeft een belangrijke rol bij het opstellen en beoordelen van de RI&E. De OR heeft het recht om te worden betrokken bij het proces en om het document in te zien. Hier zijn enkele manieren waarop de OR kan bijdragen:
- Inzage en controle: De OR kan de RI&E inzien en controleren of alle risico’s goed zijn geïdentificeerd en geëvalueerd. Dit helpt om te zorgen dat er geen belangrijke risico’s over het hoofd worden gezien.
- Advies geven: De OR kan advies geven over de voorgestelde maatregelen in het plan van aanpak. Dit advies kan bijvoorbeeld gaan over hoe bepaalde risico’s beter kunnen worden beheerst of welke aanvullende maatregelen nodig zijn.
- Instemmingsrecht: Bij wijzigingen in het arbobeleid, waaronder het plan van aanpak dat uit de RI&E voortvloeit, heeft de OR instemmingsrecht. Dit betekent dat de werkgever niet zomaar wijzigingen kan doorvoeren zonder de goedkeuring van de OR.
- Voortgang monitoren: De OR kan de voortgang van het plan van aanpak volgen en erop toezien dat de voorgestelde maatregelen daadwerkelijk worden uitgevoerd en effectief zijn.
Het plan van aanpak
Na de risico-inventarisatie en -evaluatie volgt het opstellen van een plan van aanpak. Dit plan beschrijft de concrete maatregelen die de werkgever gaat nemen om de geïdentificeerde risico’s te beheersen of weg te nemen. Het plan van aanpak moet ook aangeven wie verantwoordelijk is voor de uitvoering van elke maatregel en binnen welke termijn deze maatregelen worden genomen.
De OR heeft een belangrijke taak om ervoor te zorgen dat dit plan van aanpak realistisch en uitvoerbaar is. Het is belangrijk dat de OR hier kritisch naar kijkt en in overleg gaat met de werkgever om ervoor te zorgen dat de juiste prioriteiten worden gesteld.
Wanneer is een RI&E verplicht
Een RI&E is verplicht voor alle organisaties met werknemers, ongeacht de grootte van het bedrijf. Er zijn echter enkele uitzonderingen en vereenvoudigingen mogelijk voor kleinere bedrijven:
- Kleine bedrijven (tot 25 werknemers): Bedrijven met minder dan 25 werknemers kunnen gebruikmaken van een zogenaamde ‘lichte RI&E’ als ze werken met een erkend branche-instrument. Dit is een vereenvoudigde versie van de RI&E, die specifiek is afgestemd op de sector waarin het bedrijf actief is.
- Startups en kleine zelfstandigen: Bedrijven zonder personeel en zzp’ers zijn niet verplicht om een RI&E op te stellen.
- Periodieke herziening: Een RI&E moet regelmatig worden herzien, vooral na ingrijpende veranderingen binnen het bedrijf, zoals een verhuizing, een reorganisatie, of de introductie van nieuwe machines of werkprocessen.
Het belang van medewerkers betrekken
Het betrekken van medewerkers bij de RI&E is cruciaal voor het succes van het veiligheidsbeleid. Werknemers hebben vaak waardevolle inzichten in de dagelijkse praktijk en kunnen risico’s benoemen die misschien niet direct zichtbaar zijn voor het management. Het is daarom belangrijk dat de OR werknemers actief betrekt bij het opstellen van de RI&E, bijvoorbeeld door hen te vragen naar mogelijke risico’s of door hun feedback te verzamelen over bestaande veiligheidsmaatregelen.
Conclusie
Een risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E) is een essentieel instrument voor het waarborgen van de veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Het helpt bedrijven om risico’s te identificeren, te evalueren en passende maatregelen te nemen. De ondernemingsraad speelt een belangrijke rol in dit proces door toezicht te houden, advies te geven, en de voortgang te monitoren. Door actief betrokken te zijn bij de RI&E, draagt de OR bij aan een veilige en gezonde werkomgeving voor alle medewerkers.
